©La storia di Giuseppe Ebreo, raccontata nella Genesi, Dal Capo XXXVII sino al Capo XLV, colla versione sarda, con note e parafrasi in sestine, pel Can. Giovanni Spano, Tipografia di A. Timon, 1857.
NdR : Lo Spanu traduce dalla Vulgata, anche se dalle note (qui non riportate) appare che ha presente per alcuni termini anche l'ebraico.
In seguito, inseriremo in colonne affiancate anche le altre versioni dello Spanu nelle altre varianti del sardo.
Gen 37,1 Jacobe intantu habitaìat in sa terra de Chanaan, ue su babbu sou haìat pelegrinadu.
Gen 37,2. Et i custa est sa parentela sua: Juseppe essende de seighi annos, paschiat sa gama cum sos frades suos, essende pizzinnu: et fit cum sos fizos de Bala et de Zelpha , muzeres de su babbu sou : et accusesit sos frades suos ad su babbu de unu gravissimu peccadu.
Gen 37,3. Israele edducas amaiat a Juseppe plus de sos ateros fizos suos, proite li naschesit in sa bezzesa : e li factesit una tuniga (beste) de varios colores.
Gen 37,4. Bidende sos frades suos, qui fit amadu dai su babbo plus de sos ateros fizos , li teniant odiu ; né lu faeddaiant mai cum amore.
Gen 37,5. Succedesit puru de referrer ad sos frades suos unu sognu, qui haiat bidu : sa quale cosa fit occasione de odiu mazore.
Gen 37,6. Et li narzesit: iscultade uno sognu, qui hapo bidu ;
Gen 37,7. Mi pariat qui nois ligaiamus sos mannujos in su campu : et gui su mannuju meu si alzaiat, et si adderectaiat , et i sos mannujos bostros gui fint affacca adoraiant su mannuju meu.
Gen 37,8. Rispondesint sos frades suos: Forsis des esser su re nostru ? o demus esser suggettos ad su cumandu tou ? Custos sognos edducas, et i custos faeddos fint s' occasione de s' invidia, et de s' odiu.
Gen 37,9. Bidesit puru un ateru sognu , et narzendelu ad sos frades nesit
hapo bidu in sognu comente qui su sole, et i sa luna, et úndighi istellas m' adorerent.
Gen 37,10. Sa quale cosa hapendela riferida ad su babbu, et ad sos frades, su
babbu sou la brighesit, narzendeli :
Ite queret narrer custu sognu, qui has bidu? Forsis eo, et mama tua, et frades tuos hamus adorare a tie supra sa terra ?
Gen 37,11. Intantu sos frades suos lu invidiaiant : su babbu però consideraiat mudu sa cosa.
Gen 37,12. Habitende in su mentras sos frades suos pro pascher sas gamas in Sichem ,
Gen 37,13. Narzesit Israel ad ipse: Frades tuos sunt paschende sas berveghes in Sichem : beni, qui ti mando ad ue sunt ipsos : hapendeli rispostu:
Gen 37,14. So promptu, li nesit : Bae et mira si totu sas cosas andant bene cum sos frades tuos, et i sas berveghes : et reportami totu su qui si faghet. Mandadu dai sa valle de Hebron, benzesit in Sichem
Gen 37,15. Et l' incontresit un homine inghiriende in sa campagna, et li dimandesit ite chircheret.
Gen 37,16 Ma ipse rispondesit : Chirco sos frades mios : nàrami inùe pàschent sas gamas.
Gen 37,17. Et cuss' homine li nesit : Si sunt movidos dai custu logu : los hap' intesos però nende: Andamus a Dothain. Andesit edducas Juseppe in chirca de sos frades suos , et los incontresit in Dothain.
Gen 37,18 Sos quales appenas qui lu bidesint dae lontanu , innantis qui si accosteret ad ipsos, cunzertesint de lu bocchire:
Gen 37,19. Et ad pare si faeddaiant : ecco qui benit su sognadore:
Gen 37,20 Olà, bocchèmulu , et bettemusquelu ind' una cisterna morta : et hamus a narrere: Una fera crudele lu hat devoradu , et tando si det bider, ite li hant a giuare custos sognos suos.
Gen 37,21. Ma Ruben intendende custa cosa s'inzegnaiat de lu liberare dai sas manos ipsoro , et naraiat:
Gen 37,22. Non lu bocchedas, nen isparghedas su samben: ma bettadequelu in custa cisterna, qui est in su desertu, et cunservade limpias sas manos bostras. Custu però naraiat querfendelu liberare dai sas manos ipsoro, et restituirelu ad su babbu sou.
Gen 37,23. Appenas edducas qui lompesit ad sos frades suos, l'ispozesint de su bestireddu longu , et de varios colores.
Gen 37,24. Et quelu bettesint in sa cisterna morta sa quale non haiat abba .
Gen 37,25. Et sezzidos pro mandigare pane, bidesint Ismaelitas biazantes qui beniant dai Galaad, et i sos camelos ipsoro portaant aromatos, et resina, et mirra distillada ad s'Egiptu.
Gen 37,26. Narzesit edducas Judas ad sos frades suos : Ite nos balet, de bocchire a frade nostru, et de cuare su samben sou ?
Gen 37,27. Mezus est qui si bendat ad sos Ismaelitas , et non s' imbruttent sas manos nostras: proite qui est frade, et carre nostra. S' acquietesint sos frades ai custas paraulas suas.
Gen 37,28. Et passende mercantes Madianitas , ndelu boghesint dai sa cisterna , et lu bendesint ad sos Ismaelitas vinti monedas de prata : et i custos lu juttesint ad s'Egiptu.
Gen 37,29. Et torradu Ruben ad sa cisterna, non incontresit su pizzinnu:
Gen 37,30. Et istrazzendesi sas bestes, torrende ad sos frades suos lis narat: Su pizzinnu non bi est, et eo a ue hap' andare?
Gen 37,31. Ma ipsos lesint sa tuniga, et la tinghesint cum su sambene de unu crabittu, qui bocchesint.
Gen 37,32. Mandesint ateros , qui la porterent ad su babbu et li narzerent: Custa hamus incontradu : mira, si est sa tuniga de fizu tou, o no?
Gen 37,33. Et hapendela su babbu connoschida, nesit. Custa est sa tuniga de fizu meu : una fera crudele si l' hat mandigadu , una bestia hat devoradu a Juseppe.
Gen 37,34. Et istrazzendesi sos bestires , si bestesit de silissiu , pianghénde meda tempus su fizu sou.
Gen 37,35. Et essendesi cungregados totu sos fizos pro abblandare su dolore de su babbu, ipse non querfesit leare niunu consolu, ma nesit : Hap' a' falare pianghende ad ue est fizu meu ad s' inferru. Et ipse sighende in su piantu ,
Gen 37,36. Sos Madianitas bendesint a Juseppe in s' Egiptu ad Putifare cortigianu de Pharaone , capitanu de sa milizia.
(salta il capitolo 38, come molti in quel tempo e ancora oggi, non comprendendo il collegamento della storia di Giuda e Tamar con la storia di Giuseppe e della famiglia in genere)
CAPITULU XXXIX
Gen 39,1. Juseppe edducas, istesit portadu in s' Egiptu , et lu comporesit
Putiphar cortigianu de Pharaone, capitanu de s'esercitu homine. egiptianu, dai
manu de sos Ismaelitas, qui bilu haìant giutu.
Gen 39,2. Et i su Segnore fuit cum ipsu, et fuit fortunadu in totu sas cosas
qui faghiat : et habitaiat in domo de su padronu sou,
Gen 39,3. Su quale benissimu connoschiat su Segnore d' esser cum ipsu, et totu
sas cosas, qui faghiat, fint bene dirigidas in manu sua.
Gen 39,4. Et Juseppe incontresit sa gratia du su padronu sou, et lu serviat,
dai su quale fuit prepostu in totu sas cosas, guvernaiat sa domo ad ipse incumandada
et totu sos benes, qui li fuint istados consignados.
Gen 39,5. Et i su Segnore beneighesit sa domo de su Egiptianu pro Juseppe et
li multiplichesit totu sos benes tantu in domo que in sa campagna.
Gen 39,6. Et ipse non connoschiat ateru, si non su pane qui mandigaiat. Juseppe
poi fit bellu de faccia, et gratiosu de presentia.
Gen 39,7. Pustis de medas dies sa padrona sua bettesit sos ojos suos a Juseppe
et li nesit : Dormi cum megus.
Gen 39,8. Su quale non accunsentende ad s' opera iniqua nesit a ipsa: Ecco su
padronu meu, hapendemi consignadu ogni cosa, non ischit ite su qui hapat in
domo sua :
Gen 39,9. Nen niente bi hat, qui non siat in podestade mia, o qui non mi hapat
factu padronu , foras que a tie , qui ses muzere sua : comente edducas poto
fagher custu male, et peccare contra a Deus meu ?
Gen 39,10. Cum sas matepsi paraulas ogni die, et i sa femina inquietaìat
ad su jovaneddu et ipse recusaiat de ruere in peccadu.
Gen 39,11. Capitesit una die, qui Juseppe intresit in domo , et si ponzeret
a fagher qualqui cosa, senza èsserbi niune cum ipsu.
Gen 39,12. Et ipsa, afferrende s' oru de sa cappa sua, li nesit : dormi cum
megus. Ma ipse, laxende in manu sua sa cappa, fuesit, et si qu' est bessidu
a foras.
Gen 39,13. Et bidendesi sa femina sa beste in manus suas, et d'esser istada
ipsa dispretiada ,
Gen 39,14. Giamesit ad se sos homines de domo sua, et nesit ad ipsos : Ecco
mi nd' hai portadu custu homine Hebreu pro nos fagher birgonza. Est intradu
dai me , pro peccare cum megus : et hapende eo postu sas boghes,
Gen 39,15. Et ipse intendende sas boghes mias , hat laxadu sa cappa qui tenia,
et fuesit ad foras.
Gen 39,16. In proa edducas de sa fide ammustresit sa cappa ad su maridu, torrende
a domo ,
Gen 39,17. Et narat : est intradu dai me cussu servidore Ebreu qui tue has portadu,
pro mi abbirgonzare :
Gen 39,18. Et hapendemi intesu ticchirriare, laxesit sa cappa, qui eo a fferresi,
et si que fuesit ad foras.
Gen 39,19. Su padronu hapende intesu cussas cosas, et troppu facile a creere
ad sas paraulas de sa muzere, si est airadu meda :
Gen 39,20. Et ponzesit a Juseppe in presone , inue si teniant in custodia sos
reos de su Re, et istaiat incuddàe inserradu.
Gen 39,21. Su Segnore però fuit cum Juseppe , et appiedadu de ipsu li
desit gratia innantis de su custodiu de sa presone.
Gen 39,22. Su quale desit in manu sua totu sos presoneris qui si teniant in
custodia : et totu su qui si faghiat, fit subta s' ordine sou.
Gen 39,23. Et i cuddu non pensaat a nudda hapende consignadu totu a Juseppe
: Proit su Segnore fit cum ipso, et dirigiat totu sas operas suas.
CAPITULU XL
Gen 40,1 Passadas custas cosas succedesit de peccare duos servidores, su copperi
de su Re d'Egiptu, et i su panatteri, contra ad su padronu ipsoro.
Gen 40,2 Et airadu contra ipsos Pharaone, (proite unu fit su cabu de sos copperis,
et i s'ateru fit cabu de sos panetteris).
Gen 40,3 Los ponzesit in presone de su capitanu de sa milizia, inue fit inserradu
Juseppe,
Gen 40,4 Ma su custode de sa presone los consignesit a Juseppe, su quale los
serviat puru. Fit passadu pagu tempus, da qui ipsos si teniant in custodia
Gen 40,5 Et bidesint ambos duos unu sognu in sa matepsi nocte segundu s'interpretatione
adaptada ad ipsos:
Gen 40,6 Ad sos quales essende intradu Juseppe su manzanu, et hapendelos bidos
tristos.
Gen 40,7 Los dimandesit, nende: Proite sa cara bostra hoe est plus trista de
su solitu ?
Gen 40,8 Sos quales rispondesint: Hamus bidu unu sognu, et non qu' hat quie non
lu intrepretare. Et nesit ad ipsos Juseppe: Forsis non appartenit a Deus su
interpretare? nademi su qui hazis bidu.
Gen 40,9 Primu narresit su sognu sou su cabu de sos copperis: Bidìa una
bide innantis meu,
Gen 40,10 In sa quale fint tre probàinas, creschende a pagu in ojos, et
pustis de sos flores coghere sa ua:
Gen 40,11 Et i sa tazza de Pharaone in manu mia: lesi edducas sa ua, et la ispremesi
in sa tazza, qui tenìa, et apporresi sa tazza a Pharaone.
Gen 40,12 Rispondesit Juseppe: Custa est s' interpretatione de su sognu: sùs
tres probainas, sunt tres dies ancora.
Gen 40,13 Pustis de sas quales Pharaone si hat ammentare de su servissiu tou,
et ti hat a restituire in su postu de prima: et li has a dare sa tazza segundu
su officiu tou, comente innantis fisti solutu fagher.
Gen 40,14 Solu ammèntadi de me, quando has a istare bene, et tenzas de
me misericordia: de poder suggerire a Pharaone qui minde boghet dai custa presone:
Gen 40,15 Proite a fura so istadu leadu dai sa terra de sos Hebreos, et inhoghe
innocente so istadu postu in presone.
Gen 40,16 Bidende su cabu de sos panatteris comente sabiamente haìat explicadu
su sognu, nesit: Et eo puru hapobidu unu sognu: Mi pariat de jugher subra sa
testa mia tres canistreddos de farina.
Gen 40,17 Et in su canistreddu qui fit subra, de portare totu sos mandigos, qui
si faghent cum s' arte de panetteri, et i sos puzones mandigaìant de
cussos.
Gen 40,18 Rispondesit Juseppe. Custa est s' interpretatione de su sognu: Sos
tres canistreddos, sunt tres dies ancora.
Gen 40,19 Pustis de sas quales Pharaone ti hat a iscabitare, et ti hat a appiccare
in sa furca, et i sos puzones hant a divorare sas carres tuas.
Gen 40,20 Sa terza die pustis fit su die natalitiu de Pharaone: su quale factende
unu grande cumbidu ad sos servidores suos, si ammentesit in mesu su cumbidu
de su cabu de sos copperis, et de su cabu de sos panatteris.
Gen 40,21 Et ai cuddu lu restituesit ad su postu sou, pro li apporrire sa tazza:
Gen 40,22 Et i s' ateru appicchesit in sa furca, de modu qui si effectuesit sa
veridade de s' interprete.
Gen 40,23 Et nudda de mancu, essende in prosperidade, su copperi s'ismentighesit
de s' interprete sou.
CAPITULU XLI
Gen 41,1 Postis de duos annos bidesit Pharaone unu sognu. Li pariat de istare
affacca de su flumen.
Gen 41,2 Dae su quale bessiant septe baccas bellas, et rassas meda, et paschiant
in logos isciales.
Gen 41,3 Ateras septe ancora bessiant dai su flumen, feas, et consumidas dai
su fadigu: et paschiant in s'oru de su flumen in logos de herba birde:
Gen 41,4 Et devoresint cuddas qui fint de bella adparentia, et in bonu istadu
de corpus. Ischidadu Pharaone:
Gen 41,5 Dormesit de nou, et bidesit un ateru sognu: Septe ispigas puzonaint
indu'una sola canna pienas, et bellas:
Gen 41,6 Nde cumpariant ateras et tantas ispigas subtiles, et brujadas dai sa
neula.
Gen 41,7 Qui devoraiant totu sa bellesa de sas primas. S' ischidesit Pharaone
postis de su reposu,
Gen 41,8 Et bennidu su manzanu, atterridu de sa paura, mandesit ad totu sos interpretes
de s' Egiptu, et a totu sos sapientes: et bennidos lis narresit su sognu: nen
bi haiat quie l'interpreteret.
Gen 41,9 Tando finalmente su cabu de sos copperis, nesit: Cunfesso su peccadu
meu.
Gen 41,10 Attediadu su Re de sos servidores suos, a mie et i su cabu de sos panatteris
bettesit in sa presone de su capitanu de sa milissia.
Gen 41,11 Inùe una nocte ambos haimus bidu unu sognu quì presagiat
su futuru.
Gen 41,12 Bi haiat unu jovanu Hebreu, servidore de su matepsi capitanu de sa
milissia; ad su quale raccontende sos sognos.
Gen 41,13 Hamus intesu totu quantu si qui pustis s' est verificadu: proite eo
so istadu restituidu ad s' impleu meu; et i cuddu est istadu appiccadu in sa
furca.
Gen 41,14 Subitamente ad su cumandu de su Re nde boghisint a Juseppe dai presone,
et factulu tundere; et cambiada sa bestimenta, bilu presentesint.
Gen 41,15 Ad su quale ipse narat: Hapo bidu sognos, et non b' est quie los explicare:
hap'intesu qui tue los interpretas cum meda sabiesa.
Gen 41,16 Rispondesit Juseppe: Senza de me Deus hat a rispondere cosas prosperas
a Pharaone.
Gen 41,17 Raccontesit edducas Pharaone su qui hajat bidu: Mi pariat, de istare
in s' oru de su flumen,
Gen 41,18 Et bessire dai su flumen septe baccas meda bellas, et rassas in petas:
sas quales pasturende ispuntaiant s' herba birde:
Gen 41,19 Et i custas sighiant ateras septe baccas tantu deformes et lanzas,
qui mai tales bidesi in sa terra de s' Egiptu:
Gen 41,20 Sas quales hapende divoradu, et consumidu sas primas,
Gen 41,21 Non desint niunu signale de attattamentu; ma fint affectas de sa matepsi
lanzidudine, et malu istadu: M' ischidesi, et torra fui leadu daì su
sonnu.
Gen 41,22 Bidesi unu ateru sognu: Septe ispigas puzonaiant ind'una canna, pienas,
et meda bellas.
Gen 41,23 Ateras septe puru subtile, et brujadas dai sa neula bessiant dai s'
istula:
Gen 41,24 Sas quales devoresint sa bellesa de sas primas. Hapo raccontadu su
sognu ad sos interpretes, et niune qu' est, qui l' explichet.
Gen 41,25 Respondesit Juseppe: Su sognu de su Re est unu: Deus hat mustradu a
Pharaone cuddu, qui devet faghere.
Gen 41,26 Sas septe baccas bellas, et ì sas sept' ispigas pienas sunt
sept' annos de abbundantia; et cuntenint su propriu sensu de su sognu.
Gen 41,27 Sas septe baccas puru lanzas et fadigadas qui bessesint pustis de custad,
et septe ispigas minudas, offesas dai su bentu caldu, sunt septe annos de futura
caristia.
Gen 41,28 Sos quales si hant avverare cum cust' ordine:
Gen 41,29 Ecco qui hant a benner sept' annos de grande fertilidade in tota sa
terra de s' Egiptu:
Gen 41,30 Sos quales hant a sighire ateros sept' annos de tanta isterilidade,
qui sì hat a ismentigare tota s' abbundantia de innantis; proite su famine
hat a devastare tota sa terra.
Gen 41,31 Et i sa meda abbundantia det esser isperdida dai sa meda carestia.
Gen 41,32 Su qui pustis has bidu torra in su sognu est sa matepsi cosa; est unu
segnale de certesa, et proite est sa paraula de Deus, et prestu si devet affectuare.
Gen 41,33 Como edducas su Re si procuret un' homine sabiu et industriosu, et
li diat authoridade in tota sa terra de s' Egiptu:
Gen 41,34 Su quale disponzat subrintendentes in totu sas terras: et i sa quinta
parte de sos fructos de totos sept' annos de fertilidade,
Gen 41,35 Sos quales como sunt pro bennere, s'incunzet in horrios: et totu su
trigu s' inserret subta su cumandu de Pharaone, et si arribet in sas cittades,
Gen 41,36 et si preparet ad sos sept' annos de sa futura caristia, qui hat a
ruer subra s' Egiptu, et ì sa terra non s' isfinai de miseria.
Gen 41,37 Aggradesit a Pharaone su consizu, et a totu sos ministros suos:
Gen 41,38 Et lis nesit: Forsis hamus a poder incontrare un homine simile, qui
siat pienu de s' ispiritu de Deus ?
Gen 41,39 Nesit edducas a Juseppe. Ja qui Deus ti hat manifestadu totu custu
qui has nadu, forsis hap' a poder incontrare un ateru plus sapiente et simile
a tie ?
Gen 41,40 Tue des esser subrintendente de sa domo mia, et ad su cumandu de sa
bucca tua totu su populu hat ubbidire: eo solu li hapo a precedere in su soliu
reale.
Gen 41,41 Nesit de plus Pharaone a Juseppe: ecco qui ti hapo dadu s' authoridade
subra tota sa terra de s' Egiptu.
Gen 41,42 Et si boghesit s' aneddu de manu sua, et lu ponzesit in manu de ipsu:
et lu bestisit de una beste finissima, et in tuju li ponzesit una collana de
oro.
Gen 41,43 Et lu factesit alzare subra sa segunda carrozza sua, dende boghe su
missu, qui totu s' imbenujerent innantis sou, et ischerent d'esser su subrintendente
in tota sa terra de s' Egiptu.
Gen 41,44 Nesit puru su Re ad Juseppe: Eo so Pharaone: senza su cumandu tou niune
hat a mover né manu, nen pee in tota sa terra de s' Egiptu.
Gen 41,45 Et li cambiesit su nomen, et lu jamesit in limbazu egyptianu Salvadore
de su mundu. Et li desit pro muzere Aseneth fiza de Putiphare Sacerdote de Heliopoli.
Bessesit edducas Juseppe pro visitare tota sa terra de s' Egiptu.
Gen 41,46 (Trinta annos ipse teniat, quando istesit a presentia de su Re Pharaone):
et inghiriesit totu sas provincias de s' Egiptu.
Gen 41,47 Et benzesit sa fertilidade de sept' annos; et i sos trigos reduidos
in mannujos istesint incunzados in sos horrios de s' Egiptu.
Gen 41,48 Tota s' abbundantia ancora de sos trìgos istesit incamas nada
ind' ognuna de sas citades.
Gen 41,49 Et tanta fuit s'abbundantia de su trigu, qui sì podiat aggualare
ad s' arena de su mare, et i sa quantitade eccediat sa misura.
Gen 41,50 Sunt naschidos intantu a Juseppe duos fizos innantis qui benzeret sa
carestia: sos quales li naschesint dai Aseneth fiza de Putiphare, sacerdote
de Heliopoli.
Gen 41,51 Et ponzesit su nomen ad su primogenitu Manasse, nende: Deus mi factesit
ismentigare de totu sas afflictiones mias, et de cuddas qui suffresi in domo
de babbu meu.
Gen 41,52 Su nomen puru de su segundu jamesit Ephraim, nende: Deus mi hat factu
creschere in sa terra ue fia poveru.
Gen 41,53 Edducas passados sos sept' annos de s' abbundantia, qui fuint in s'
Egiptu.
Gen 41,54 Cominzesint a bennere sos sept' annos de carestia, qui haiat prevididu
Juseppe, et in totu su mundu si sentiat su famen: in tota però sa terra
de s' Egiptu bi haiat pane.
Gen 41,55 Sa quale intendende su famen; clamesit su populu a Pharaone, pedende
alimentos. Ad sos quales ipse rispondesit: Andate a Juseppe, et su qui ipse
bos hat a narrer, faghide.
Gen 41,56 Intantu cresciat ogni die su famen ind' ogni terra: et Juseppe abberzesit
totu sos camasinos, et bendiat ad sos Egiptianos; proite qui ad ipsos puru haiat
opprimidu su famen.
Gen 41,57 Et totu sas provincias beniant in s' Egiptu pro comporare alimentos,
et pro remediare su male de sa miseria.
CAPITULU XLII
Gen 42,1 Jacobe intantu hapende intesu qui si bendiant alimentos in s' Egiptu,
nesit ad sos fizos suos: Proite trascurades ?
Gen 42,2 Hapo intesu qui in s'Egiptu si bendet trigu: falade, et comporade cuddu
qui non abbisonzat pro nos poder campare, et non restemus isfinidos dai sa miseria.
Gen 42,3 Falesint edducas deghe frades de Juseppe, pro comporare trigu dai s'
Egiptu.
Gen 42,4 Essende retèntu in domo a Benjaminu dai Jacobe, qui nesit ad
sos frades suos: Non siat qui in caminu li succedat qualqui disgratia.
Gen 42,5 Intresint in s' Egiptu cum ateros, qui andaiant a comporare. Proite
bi haìat famine in tota sa terra de Chanaan.
Gen 42,6 Et Juseppe fit su principe in sa terra de s' Egiptu, et a voluntade
sua si bendiat su trigu ad sos populos. Et hapendelu adoradu sos frades suos:
Gen 42,7 Et ipse hapendelos connoschidos, comente ad anzenos lis faaeddesit cum
fieresa, dimandendelos: Da ue benides ? Sos quales rispondesint: Dai sa terra
de Chanaan, pro comporare su necessariu pro vivere.
Gen 42,8 Et intantu ipse connoschende sos frades, non fuit connoschidu da ipsos.
Gen 42,9 Et ammentàdusi de sos sognos qui hajat bidu una bolta, nesit
ad ipsos: Sezis ispiones: pro bidere sos logos pagu fortes de su paesu, sezis
bennidos.
Gen 42,10 Sos quales rispondesint: Non est gasi, o Segnore; ma sos teraccos tuos
sunt bennidos pro comporare ite mandigare.
Gen 42,11 Totu semus fizos de unu babbu: pacificos semus bennidos, ne i sos servidores
tuos machinant nudda de malu.
Gen 42,12 Ad sos quales ipse respondesit: Diversa est sa cosa: sezis bènnidos
a considerare sos logos de custa terra qui non sunt fortificados.
Gen 42,13 Ma cuddos nesint, nois servidores tuos, semus doighi frades, fizos
de unu matepsi babbu in sa terra de Chanaan: su plus minore est cum babbu nostru,
un ateru non vivet plus.
Gen 42,14 Custu est, nesit, comente hapo faeddadu: Bois sezis ispiones.
Gen 42,15 Finzas dai como bos querzo experimentare: peri sa salude de Pharaone
bois non hazis a bessire da inhoghe, finzas qui non benzat s' ateru frade bostru
minoreddu.
Gen 42,16 Mandade unu de bois, et ndelu battat: bois però hazis a istare
in cadenas, finzas qui si proent totu sas cosas, qui hazis nadu, si siant veras
o falsas: diversamente peri sa salude de Pharaone, sezis ispiones.
Gen 42,17 Los factesit edducas ponner in presone pro tres dies.
Gen 42,18 In sa terza die però factendelos bogare dai presone, nesit:
Faghide su qui hapo nadu, et hazis a vivere: Proite eo timo a Deus.
Gen 42,19 Si sezis de bona intentione, restet ligadu in presone unu de frades
bostros: bois intantu andade, et portate su trigu qui hazis comporadu, ad sas
domos bostras,
Gen 42,20 Et battidemi su frade bostru minoreddu, pro poder proare sos faeddos
bostros, et non potedas morrere. Factesint tando, comente ipse haìat
nadu.
Gen 42,21 Et si faeddesint a pare: Cum rejone patimus totu custu, proite hamus
peccadu contra a frade nostru, bidende s' angustia de s' anima sua, mentras
ipse non pregaiat, et nois non l' hamus iscultadu: pro custu est ruta subra
de nois custa tribulatione.
Gen 42,22 Unu de ipsos Ruben, nesit: Forsis non bos lu haia nadu: Non querfedas
peccare contra su piseddu: et non mi hazis iscultadu ? Ecco qui su samben sou
clamat vindicta.
Gen 42,23 Non ischiant però qui esserent intesos da Juseppe: proite ipse
lis faeddaiat per mesu de interprete.
Gen 42,24 Et ipse si allontanesit unu pagu, et pianghesit: et torradu faeddesit
cum ipsos.
Gen 42,25 Et factu leare a Simeone, et lighendelu ipsos presentes, cumandesit
ad sos ministros, qui pienerent de trigu sos saccos ipsoro, et ponzerent su
dinari de ognunu in sos saccos proprios, dende ad ipsos alimentos de plus pro
caminu: sos quales factesint gasi.
Gen 42,26 Intantu ipsos portende su trigu cum sos àinos ipsoro, sunt partidos.
Gen 42,27 Et hapende unu abbertu su saccu pro dare sa proenda ad s' ainu in s'
osteria, hapende observadu su dinari in sa bucca de su saccu,
Gen 42,28 Nesit ad sos frades suos: Mi est istadu restituidu su dinari, ecco
qui est in su saccu. Et attonitos, et turbados si nesint a pare: Ite est custa
cosa, qui Deus nos hat factu ?
Gen 42,29 Et arrivesint ad Jacobe babbu ipsoro in sa terra de Chanaan, et li
raccontesint totu custas cosas, qui lis sunt accadìdas, nende:
Gen 42,30 Su padronu de sa terra nos hat faeddadu duramente, et nos hat crètidu
qui esseremus ispiones de sa provincia.
Gen 42,31 Ad su quale hamus rispostu: Qui fimus pacificos, ne macchinaiamus niunas
insidias.
Gen 42,32 Semus doighi frades nàschidos da unu babbu: unu non vivet plus:
su minoreddu est cum babu nostru in sa terra de Chanaan.
Gen 42,33 Su quale non nesit. Gosi hap' a proare qui sezis homines pacificos:
Laxade unu de frades bostros cum megus, et leade sos alimentos necessarios pro
sas domos bostras, et partide:
Gen 42,34 Et battidemi su frade bostru minoreddu, ad tales qu' isca qui non sezis
ispiones, et i custu, qui est in presone potedas recuperare; et pustis hapedas
su permissu de comporare su qui querides.
Gen 42,35 Hapende nadu totu custas cosas isvagantesint su trigu, et ognunu hat
incontradu in bucca de su saccu su dinari imboligadu; et totu essende assustados.
Gen 42,36 Nesit su babbu Jacobe: Hazis factu qui eo sia senza fizos: Juseppe
non vivet plus, Simeone est inserradu in presone: et m' hazis a leare a Beniaminu:
subra de me sunt rutas totu custas disgratias.
Gen 42,37 Ad su quale respondesit Ruben: Si eo non ti l' hap' a battire, bocchi
sos duos fizos mios: intregalu in manu mia, et eo ti l' hap' a restituire.
Gen 42,38 Ma ipse, Non hat andare, nesit, cum bois fizu meu: su frade sou est
mortu, et ipse est restadu solu: si qualecuna disgratia li succederet in sa
terra, ad sa quale andades, qu' hazis a bettare sa bezzesa mia cum dolore ad
sa sepoltura.
CAPITULU XLIII
Gen 43,1 Inter tantu su famen turmentaìat fortemente tota sa terra.
Gen 43,2 Et consumidos sos viveres, qui haìant portadu dai s' Egiptu,
nesit Jacobe ad sos fizos suos: Torrade andare, et conporadenos unu pagu de
alimentos.
Gen 43,3 Rispondesit Juda: Cussu homine non intimesit subta pena de juramentu,
nende: Non hazis a bider sa cara mia, si non hazis a battire cum bois su frade
bostru minoreddu.
Gen 43,4 Si edducas lu queres mandare cum nois, hamus andare cum pare, et hamus
a comporare a tìe sas cosas necessarias:
Gen 43,5 Si però non queres, non hamus andare: Proite qui cussu homine,
comente medas boltas ti hamus nadu, non hat intimadu, nende nos: Non hazis a
bider sa cara mia senza su frade bostru minoreddu.
Gen 43,6 Nesit ad ipsos Israele: Pro disdicia mia hazis factu custu, de indicare
ad ipsu, qui ancora haiazis unu ateru frade.
Gen 43,7 Ma ipsos rispondesint: Cussu homine non hat dimandadu per ordine sa
parentela nostra: si su babbu viviat: si haiamus frade: et nois hamus rispostu
a filu, segundu cuddu, qui hat dimandadu: forsis podiamus ischire qui non haeret
nadu: Battide cum bois a frade bostru ?
Gen 43,8 Judas puru narzesit a su babbu sou: Manda cum megus su piseddu, a tales
qui partemus, et potamus vivere: et non morzamus nois, et i sas criaduras nostras.
Gen 43,9 Eo m' ingarrigo de su piseddu: dai manos mias lea contu de ipsu: si
non l' hap' a battire torra, et ti l' hapo a restituire, dep' esser reu de peccadu
cum tegus ind' ogni tempus.
Gen 43,10 Si non si fit posta in mesu dilatione, ai como finis torrados un atera
via.
Gen 43,11 Nesit edducas ad ipsos su babbu ipsoro Israele: Si gasi est necessariu,
faghide su qui querides: leade de sos mezus fructos de sa terra in sos isterzos
bostros: et jughide regalos ai cussu homine unu pagu de resina, et de mele,
et de mirra, et de teribuntu, et de mendula.
Gen 43,12 portade puru cum bois su doppiu de su dinari; et torrate a jugher cuddu
qui hazis incontradu in sos saccos, proite non siat qui pro isbagliu siat successu.
Gen 43,13 Et leade puru a frade bostru, et andade ai cussu homine.
Gen 43,14 Intantu su Deus meu omnipotente bos lu potat fagher p'acabile, et mandet
cum bois su frade bostru qui si hat tentu, et i custu Beniaminu. Eo poi hap'
a istare comente homine privadu de fizos.
Gen 43,15 Lesint ducas ipsos sos regalos, et i su dinari doppiu, et a Beniaminu:
et falesint ad s' Egiptu et si presentesint a Juseppe
Gen 43,16 Et ipse hapendelos bidos, et cum pare Beniaminu, cumandesit ad su majordomo
sou, nende: Faghe intrare in domo custos homines, et bocchi fialos, et prepara
unu cumbidu, proite devent bustare cum megus a mesudie.
Gen 43,17 Factesit ipse su qui si li fiat cumandadu, et factesit intrare in domo
sos homines.
Gen 43,18 Et inie atterridos si naraiant a pare: Pro su dinari qui prima nos
qu' hamus portadu in sos saccos nostros nos hat factu intrare: pro nos bettare
qualqui calumnia, et assuggettare in isclaitudine a nois, et i sos ainos nostros.
Gen 43,19 Pro sa quale cosa in sa intrada de sa janna accostendesi ad su majordomo
Gen 43,20 Nesit: Ti pregamus, o Signore, de nos iscultare. Fimus ja falados innantis
pro comporare alimentos:
Gen 43,21 Comporados sos quales, quando arrivemus ad un' hosteria, hamus abbertu
sos saccos nostros, et hamus incontradu su dinari in bucca de sos saccos, qui
como in su matepsi pesu hamus torradu a portare.
Gen 43,22 Et hamus puru battidu atera plata, pro comporare su qui non est necessariu:
non est in nostra connoschenzia quie l'hapat postu in sas buscias nostras.
Gen 43,23 Ma cuddu rispondesit: Siat sa paghe cum bois, non timedas: Su Deus
bostru, et i su Deus de babbu bostru bos hat dadu cussos thesoros in sos saccos
bostros: proite qui su dinari qui mi hazis dadu, l' hap' hapidu justu. Et ndelis
boghesit a Simeone.
Gen 43,24 Et intrados in domo, portesit abba, et si samunesint sos pès,
et desit sa proenda ad sos ainos ipsoro.
Gen 43,25 Intantu ipsos preparaiant sos regalos, pro quando intraiat Juseppe
a mesu die: proite haiant intesu, qui inie deviant bustare.
Gen 43,26 Intresit edducas Juseppe in domo sua, et li offerzesint sos regalos,
qui teniant in manos ipsoro: et lu adoresint inclinados finzas a terra.
Gen 43,27 Ma ipse, pustis de lis haer torradu benignamente su saludu, los imandesit,
nende: Su babbu bostru bezzu, de su quale mi haizis faeddadu sanu est ? vivet
ancora ?
Gen 43,28 Sos quales respondesint: Sanu est su servidore tou babbu nostru; ancora
vivet. Et incurvados lu adoresint.
Gen 43,29 Juseppe però alzende sos ojos, bidesit a Benjaminu frade sou
uterinu, et nesit: Custu est su frade bostru minore, de su quale mi haizis faeddadu
? Et de plus sighesit: Deus, tenzat misericordia de te, o fizu meu.
Gen 43,30 Et coitesit, proite sas intragnas suas si fiant commovidas pro su frade
sou, et iscappaiant sas lagrimas; et intrende in s' appusentu pianghesit.
Gen 43,31 Et poi samunada sa cara est bessidu cuntenzendesi, et narat: ponide
a mandigare.
Gen 43,32 Et essende apparizzadu, a disparte pro Juseppe, et a disparte pro sos
frades, et ancora a disparte pro sos Egiptianos qui mandigaiant cum pare (proite
est illicitu ad sos Egiptianos de mandigare cum sos Hebreos, et creent qui siat
profanu tale cumbidu).
Gen 43,33 Si sezzesint innantis sou, su primogenitu segundu sa preminentia sua,
et i su minoreddu juxta s' edade sua. Et restaiant meda maravizados.
Gen 43,34 Leadas sas partes, qui haiant recidu da ipse: sa parte plus manna,
qui eccediat de quimbe partes tocchesit a Beniaminu. Et biesint, et si sunti
ricreados cum ipsu.
CAPITULU XLIV
Gen 44,1 Jntantu Juseppe cumandesit ad su majordomo sou nende: Piena sos saccos
ipsoro de trigu, quantu nde podent cabere; et pone su dinari de dognune in sa
bucca de su saccu.
Gen 44,2 Sa taza però mia de plata, et i su pretiu de su trigu, qui ti
hat dadu, pone in sa bucca de su saccu de su plus minore. Et gasi fuit factu.
Gen 44,3 Et bennidu su manzanu, sunt istados dispacciados cum sos ainos ipsoro.
Gen 44,4 Et ja fint bessidos dai sa cittade, et fint avanzados unu pagu: tando
Juseppe, giamadusi su majordomo, Pesa, nesit, et persighi sos homines, et sighidos
nara: Proite hazis torradu paga mala pro su bene?
Gen 44,5 Sa tazza qui hazis furadu, est cudda in sa quale biet su padronu meu,
et solet fagher augurios: hazis factu una cosa pessima
Gen 44,6 Factesit ipse comente li fuit cumandadu. Et sighidos lis faeddat segundu
s' ordine.
Gen 44,7 Sos quales rispondesint: Proite su padronu nostru faeddat gasi, comente
qui sos servidores tuos hapant commissu tantu delictu ?
Gen 44,8 Su dinari qui hamus incontradu in s' oru de sos saccos, hamus torradu
a battire dai sa terra de Chanaan: et comente pustis de custu, podiamus furare
dai domo de su padronu tou oro o plata ?
Gen 44,9 Ai cuddu ad su quale si hat a incontrare de sos servidores tuos su qui
quircas, siat cundemnadu a morrer, et nois demus esser isclaos de su padronu
nostru.
Gen 44,10 Su quale lis nesit. Si factat juxta sa sententia bostra: cuddu ad su
quale si hat a incontrare, det esser isclau meu; bois però dezis esser
disculpados.
Gen 44,11 Cum prontesa edducas falende a terra sos saccos, ad unu ad unu los
abberzesint.
Gen 44,12 Hapendelos cumpidados, princìpiende dai su plus mannu finas
a su minoreddu, incontresit sa tazza in su saccu de Beniaminu.
Gen 44,13 Tanddo ipsos, istrazendesi sos bestires, et barriados torra sos ainos,
torresint in cittade.
Gen 44,14 Et cum sos frades Judas su primu intresit ad Juseppe (proite non fit
andadu ancora a logu), et totu paris si bettesint a terra innantis sou.
Gen 44,15 Ad sos quales ipse narat: Proite gasie hazis querfidu tractare ? non
ischiazis, qui non bi hat niunu simile a mie in sa sienzia de indovinare.
Gen 44,16 Ad su quale narat Judas: Ite hamus a rispondere ad su Segnore meu;
o ite hamus a faeddare ? o justamente hamus a poder pretendere ? Deus hat incontradu
su peccadu de sos servidores tuos: ecco totu semus isclàos de su padronu
meu, et nois, et ì cuddu ad su quale s' est incontrada sa tazza.
Gen 44,17 Rispondesit Juseppe: Deus minde liberet, qui facta gasi: cuddu qui
hat furadu sa tazza, cussu siat isclau meu; bois però andade francos
a babbu bostru.
Gen 44,18 Acculziendesi intantu Judas narat cum coraggiu: Prego, o Segnore meu,
qui su servidore tou faeddet una paraula in orijas tuas, et non t' inquietes
cum su servidore tou: proite tue ses pustis de Pharaone.
Gen 44,19 Su segnore meu. Dimamdesti innantis ad sos servidores tuos: Tenides
babbu o frade ?
Gen 44,20 Et noi hamus rispostu a tie Segnore meu: Hamus unu babbu bezzu, et
unu piseddu minore qui li est naschidu in sa bezzesa sua, s'ateru frade uterinu
est mortu: et i custu solu tenet sa mama sua: et i su babbu lu amat teneramente.
Gen 44,21 Et narzesti ad sos servidores tuos: Battidelu ad mie, pro lu poder
bider cum sos ojos mios.
Gen 44,22 Haimus suggeridu ad su padronu meu: Non podet su piseddu laxare su
babbu sou: proite qui si lu laxat andare, ipse hat a morrer,
Gen 44,23 Et narzesti ad sos servidores tuos: Si non hat a benner su frade bostru
minoreddu cum bois, non dezis bider plus sa cara mia.
Gen 44,24 Essende edducas nois arrivados dai su servidore tou et babbu nostru,
li hamus raccontadu totu custas cosas, qui su segnore meu hat nadu.
Gen 44,25 Et babbu nostru nesit: Torrade andare, et comporadenos unu pagu de
trigu.
Gen 44,26 Ad su quale nemus: Non podimus andare: si su frade nostru mìnoreddu
hat a falare cum nois, hamus andare cum pare: diversamente senza ipse, non azardamus
de bidere sa cara de cuss' homine.
Gen 44,27 Ad sas quales cosas ipse respondesit: Bois ischides qui muzere mia
mi hat parturidu duos fizos.
Gen 44,28 Bessidu est unu de domo, et m' hazis nadu: Una fera lu hat divoradu:
et finzas ai como non cumparit.
Gen 44,29 Et si leades custu, et qualqui disgratia li succederet in caminu, hazis
a bettare sa bezzesa mia cum affannu ad su sèpulcru.
Gen 44,30 Et ducas si eo hap' a torrare dai su servidore tou babbu meu, et mancheret
su piseddu (proite s' anima sua dai s' anima de custu dependet)
Gen 44,31 Et diat biber qui ipsu non est cum nois, diat morrer, et diant bettare
sos servidores tuos sa bezzesa sua cum dolore ad su sepulcru.
Gen 44,32 Eo mezus sia isclau tou, eo qui in sa fide mia lu hapo leadu, et hapo
promissu nende: Si eo non lu torro a battire, dep'esser reu de peccadu contra
a babbu meu ind' ogni tempus.
Gen 44,33 Hap' a istare edducas eo isclau tou in logu de su piseddu ad su servissiu
de su padronu meu: ma su piseddu torret cum sos frades suos.
Gen 44,34 Proite non poto torrare dai babbu meu, assente su piccinnu: a tales
qui non sia testimonzu de sa disgratia qui diat opprimere a babbu meu.
CAPITOLO XLV
Gen 45,1 Juseppe non si podiat plus frenare, essende medas presentes ad ipsu:
pro sa quale cosa cumandesit, qui totu esserent bessidos foras, et nissunu anzenu
esseret presente ad sa connoschenzia de pare.
Gen 45,2 Et alzesit sa boghe cum piantu: sa quale intendesint sos Egiptianos,
et totu sa domo de Pharaone.
Gen 45,3 Et nesit ad sos frades suos: Eo so Juseppe: vivet ancora babbu meu?
Sos frades non podiant dare risposta essende de meda terrore atturdidos.
Gen 45,4 Ad sos quales ipse nesit benignamente: Accostadebos ad mie. Et essendesi
acculziados affacca, nesit, Eo so Juseppe frade bostru, su qui hazis bendidu
ad s' Egiptu.
Gen 45,5 Non timedas, et non bos parzat cosa dura pro qui m' hazis bendidu in
custos paesos: proite pro sa salude bostra Deus mi hat mandadu innantis de bois
in s' Egiptu.
Gen 45,6 Proite est unu bienniu, qui su famine hat principiadu in su paesu: et
restant ancora ateros quimbe annos, in sos quales non si hat a poder nen laurare,
nen messare.
Gen 45,7 Su Segnore mi hat mandadu innantis, pro qui siedas salvos subra sa terra,
et podedas tenner sos alimentos pro vivere.
Gen 45,8 Non pro consizu bostru, ma pro voluntade de Deus so istadu mandadu ad
inhoghe, qui mi hat factu quasi babbu de Pharaone, et padronu de tota sa domo
sua, et principe in tota sa terra de s' Egiptu.
Gen 45,9 Coitade, et andade ad ue est babbu meu, et nadeli: Custu ti mandat a
narrer Juseppe fizu tou: Deus mi hat factu padronu de tota sa terra de s' Egiptu:
beni ad mie; non intrattenzas.
Gen 45,10 Et has habitare in sa terra de Gessen, et des esser cum megus tue,
et fizos tuos, et i sos fizos de sos fizos tuos, sas berveghes tuas, et i sos
masones tuos, et totu quantas sas cosas qui possedis.
Gen 45,11 Incuddàe a substentare (proite bi restant ancora ateros quimbe
annos de famine), a tales qui non morzas tue, et tota sa domo tua, et totu su
qui possedis
Gen 45,12 Ecco qui sos ojos bostros, et i sos ojos de su frade meu Beniaminu,
bident, qui sa bucca mia est sa qui bos faeddat.
Gen 45,13 Contade a babbu meu tota sa gloria mia: et totu sas cosas qui hazis
bidu in s' Egiptu, coitade, et battidendèlu ad mie.
Gen 45,14 Et laxendesi ruere abbrazzadu in coddos de Beniaminu frade sou pianghesit,
et ipse similmente pianghende subra de coddos suos.
Gen 45,15 Et Juseppe basesit totu sos frades suos, et pianghesit cum dognune:
pustis de custu si sunt incoragidos a faeddare cum ipsu.
Gen 45,16 Et si est intesu, et publicadu promptamente in s' aula de su Re: Sunt
bennidos sos frades de Juseppe: et Pharaone sinde allegresit, et tota sa familia
sua.
Gen 45,17 Et nesit ad Juseppe, qui cumanderet ad sos frades suos, nende: Barriade
sos giumentos, et andade in sa terra de Chanaan;
Gen 45,18 Et leade a babbu bostru, et familia, et benide dai me: et eo bos hap'
a dare totu sos benes de s' Egiptu, pro poder mandigare su meuddu de sa terra.
Gen 45,19 Cumanda puru, qui leent sos carros dai sa terra de s' Egiptu pro su
trasportu de sos fizos minores, et de sas muzeres, et nara: Leade a babbu bostru,
et coitade a benner quantu plus prestu.
Gen 45,20 Nen bos de das pena de leare totu sos trastros bostros; proite totu
sas ricchesas de s' Egiptu sunt sas bostras.
Gen 45,21 Et i sos fizos de Israele factesint comente lis istesit cumandadu.
Ad sos quales Juseppe desit sos carros juxta su cumandu de Pharaone, et alimentos
pro caminu.
Gen 45,22 Cumandesit ancora qui esserent dadas duas bestes ad ognune: A Beniaminu
però desit treghentas monedas cum quimbe bellissimos bestires:
Gen 45,23 Ateretantu de dinari. Et bestires mandesit ad su babbu sou, et de plus
deghe ainos, qui fint barriados de totu sas ricchesas de s' Egiptu, et ateretantas
àinas, barriadas de trigu, et de pane pro caminu.
Gen 45,24 Dispacciesit edducas sos frades suos, et partende lis nesit: Non brighedas
in caminu.
Gen 45,25 Sos quales alzende dai s' Egiptu arrivesint in sa terra de Chanaan
ad su babbu ipsoro Jacobe
Gen 45,26 Et li annuntiesint nende: Juseppe fizu tou vivit, et ipse cumandat
in tota sa terra de s' Egiptu. Sa quale cosa intesa Jacobe, comente qui s' esseret
ischidadu da unu grave somnu, nudda de mancu non los creìat.
Gen 45,27 Ipsos però referiant totu s' ordine de sal cosas. Et quando
bidesit sos carros, et totu sas cosas qui haiat mandadu, s' ispiritu sou si
ravvivesit.
Gen 45,28 Et nesit: Mi bastat, si ancora su fizu meu Juseppe vivet: hapo andare,
et lu hap' a bider prima de mòrrere.